Ten artykuł jest próbą zebrania najważniejszych działań obecnie podejmowanych w Polsce w obszarze AI.
Wdrażanie AI w biznesie
Stopień rozwoju i adaptacji sztucznej inteligencji w sektorze biznesowym próbują ująć różne raporty i badania.
Najbardzej kompleksowe raporty, które do tej pory się ukazały to State of Polish AI 2021 oraz Map of Polish AI 2019. Możemy tam znaleźć dość wyczerpującą listę polskich firm dysponujących nawet niewielkimi zespołami AI. Niestety w ciągu kilku lat sporo się zmieniło. Szkoda, że raport nie zostały wznowione.
Na uwagę zasługuje lista polskich startupów AI utworzona przez dr Przemysława Chojeckiego z połowy 2023 roku, gdzie wymienione jest ponad 100 startupów, a także firmy usługowe – software house’y – specjalizujące się w AI. Podobną listę polskich startupów stworzył Jan Szumada.
Znacznie nowszym raportem jest raport EY: Jak polskie firmy wdrażają AI? . EY przebadało duży przekrój firm (ponad 500) o różnej wielkości i z różnych sektorów. Główny wniosek: 20% dużych i średnich przedsiębiorstw w Polsce zaimplementowało systemy oparte na AI, a 80% firm, które zakończyły wdrażanie AI twierdzi, że osiągnęło korzyści. Niestety te wyniki budzą spore wątpliwości ze względu na brak pogłębienia tematu – co tak naprawdę rozumiemy przez “zaimplementowanie AI”.
Startupy medyczne (w liczbie 170 z Polski) dokładnie przeanalizowane są w raporcie Top Disruptors in Healthcare. Raport jest przygotowany przez Koalicję AI w Zdrowiu zrzeszającą firmy (m.in. firmę COGITA) oraz inne podmioty, których celem jest koształtowanie zastosowania sztucznej inteligencji w branży medycznej w Polsce, w sposób służący pacjentom i lekarzom.
Powstała z inicjatywy ministerstwa platforma ai4msp.pl prezentuje sporo opisanych realizacji projektów AI przez polskie firmy. W założeniach ma służyć jako marketplace, trudno jednak ocenić, w jakim stopniu obecnie liczy się na rynku.
Dość dobry przekrój tego, co faktycznie dzieje się w temacie sztucznej inteligencji w polskich firmach, dają podcasty – wywiady, takie jak Nieliniowy, czy 99twarzyAI.
Warto odnotować, że w dobie generatywnej sztucznej inteligencji firmy coraz częściej stawiają na przeszkolenie własnej kadry (działy IT lub inne) i testowanie rozwiązań AI wewnętrznymi siłami niż zlecanie pracy wykwalifikowanym Data Scientistom, którzy do niedawna mieli monopol na tworzenie systemów opartych o uczenie maszynowe i sztuczną inteligencję.
Zrzeszenia firm AI
Na łonie stowarzyszenia polskich firm informatycznych SoDA powstała w ubiegłym roku inicjatywa grupy roboczej ds. sztucznej inteligencji – SoDA AI Research Group, którą tworzy ok. 100 członków z 30 polskich firm zajmujących się AI.
Na uwagę zasługują dwa raporty przedstawione przez tę grupę. “Współpraca Człowieka z AI: Perspektywy dla Polskiego Sektora Publicznego” przedstawia przykłady zrealizowanych projektów AI w różnych obszarach sektora publicznego oraz wyzwania, jakie się z tym wiążą. Natomiast raport “Generatywne AI w biznesie” (współtworzony przez więcej podmiotów niż tylko SoDA) to skupienie się stricte na generatywnej sztucznej inteligencji i przedstawienie jej możliwości w różnych branżach. Ten raport bardziej skupia się na ukazaniu możliwości oraz narzędzi niż na zaprezentowaniu faktycznych wdrożonych projektów AI.
W ostatnich miesiącach powstała również izba handlowa Chamber AI, która w tym momencie liczy na stronie 44 firmy zajmujące się rozwiązaniami AI.
Kursy i społeczności
Ostatnie półtora roku to również ogromny wzrost zainteresowania sztuczną inteligencją ze strony osób nietechnicznych, programistów zajmujących się do tej pory innymi technologiami oraz osobami rozwijającymi własną działalność gospodarczą.
Na potrzeby różnych grup powstały warte uwagi szkolenia, społeczności i platformy, takie jak Elephant AI, AI_Devs, Campus AI, czy Budowanie Produktów AI. Kursy cechują się bardzo zróżnicowanym poziomem i efektami, stąd niejednokrotnie jedne osoby dołączają do wielu różnych szkoleń. Niektóre z kursów liczą po kilka tysięcy uczestników.
Z wydarzeń branżowych – rozwijają się dalej wieloletnie, cykliczne inicjatywy bardziej techniczne, takie jak Data Science Summit, ML in PL, PyData czy warsaw.ai. Powstaje jednak również coraz więcej lokalnych inicjatyw dla entuzjastów AI – takich jak Śniadania AI, Masovian AI Fest, czy GenAI Cracow .
W tej kategorii należy wspomnieć również o społeczności SpeakLeash, która liczy ponad 1000 entuzjastów zrzeszonych wokół idei tworzenia dużego korpusu polskich danych językowych, który następnie jest wykorzystywany do trenowania polskich LLM-ów.
Nauka i eksperci
Świetną analizę tego, co dzieje się w polskiej nauce pod kątem AI przedstawia raport IDEAS NCBR Zatrzymać najlepszych – trendy w kształceniu w obszarze sztucznej inteligencji na poziomie doktoranckim . Wynika z niego, że w ciągu ostatniego 3,5 roku w Polsce obroniono jedynie 200 doktoratów w zakresie AI. To niewielka liczba, zważywszy na szybki rozwój tej dziedziny.
Warto odnotować, że w dobie gwałtownej zmiany, jaką niesie AI, autorytetami w tej dziedzinie stają się osoby wyształcone w innych obszarach (filozofia, zarządzanie) lub celebryci. Takie osoby zyskują szeroką publiczność swym głośnym przekazem marketingowym, oferując swoje wystąpienia na konferencjach, konsultacje lub szkolenia.
Przykładem listy, która próbowała wybrać najbardzej wpływowe osoby w obszarze AI jest artykuł “23 najbardziej wpływowych Polaków w AI” przygotowany przez MyCompany Polska.
Państwo: legislacja i dofinansowania
W temacie AI należy również wspomnieć o inicjatywach rządowych i międzynarodowych. Od 2016 roku trwa rozwój Strategii AI, której kamieniem milowym było przyjęcie “Polityki dla rozwoju sztucznej inteligencji w Polsce od roku 2020”. Dokument jednak przeszedł bez większego echa w polskim biznesie i trudno ocenić jego rolę w kształtowaniu rzeczywistości wokół AI.
Wydaje się, że znacznie większą rolę będzie miało wdrożenie unijnego AI Act, którego prekonsultacje niedawno się zakończyły.
Od 2018 roku działa przy Ministerstwie Cyfryzacji Grupa Robocza ds. Sztucznej Inteligencji, jednak mimo szerokiego przekroju specjalistów i kilku wykonanych raportów, trudno zauważyć szerszy wpływ tej grupy na polską rzeczywistość wokół AI.
Z pewnością dużą rolę w rozwoju firm mają programy dofinansowania ze środków publicznych, takie jak Ścieżka Smart, które wydają się jednak niewystarczające, porównując ze środkami przeznaczanymi na rozwój AI w innych krajach.
